(Андешаҳо дар ҳошияи суханронии Пешвои миллат зери унвони «Фарҳанг ҳастии миллат аст»)

Мақола дар заминаи суханронии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ –  Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо зиёиён таълиф гардидааст. Бистуми марти соли 2001 суханронии Ҷаноби Олӣ зери унвони “Фарҳанг ҳастии миллат аст” ба аҳли зиёи кишвар ироа гардид, ки дар таърихи фарҳангии

Матои чакманро рағза мегўянд. Рағза монанди матои адрас бофта мешавад, аммо ин ғафсу дурушт мебошад, бараш  30 см буда, дарозиаш вобаста ба андозаи дастгоҳи бофандагӣ мебошад.  Ин амалро бо истилоҳи дигар рағзабофӣ мегўянд, ки ҳунари аз пашми гўсфанд омода намудани матои ғафсу дурушт аст. Ҳунари  рағзабофӣ дар миёни мардуми тоҷик дар ҷойҳое, ки ба гўсфандпарварӣ машғул ҳастанд,  маъмулӣ аст. Ба ин навъи ҳунар бештар занҳо дар фасли зимистон  машғул шуда, пашмҳоро ресида, дар дукон матои

Дар Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ ёде аз рассоми халқии Тоҷикистон Нуриддин Сироҷиддиновро муҳим мешуморем. Сироҷиддин Нуриддинов дар рушди санъати кандакории тоҷик саҳми арзишманде дошта, асарҳои диданиву ҷолибе аз худ ёдгор мондааст. Нуриддинов фарзанди замони худ буд ва чун мафкурабардори замонаш асарҳоеро эҷод кард, ки бар вай талқин мешуданд. Баъзе аз он асарҳо ба мавзуъ кӯҳна шуданд, вале арзиши ҳунарии онҳо коста нашуд. Зеро ҳунари асил кӯҳнагиву навӣ надорад.

Зардўзӣ, навъи санъати ороиши амалӣ. Як соҳаи ҳунармандист, ки тавассути риштаҳои зари сафеду зард дар рўйи матоъ нақшҳои гуногун дўхта мешавад. Чунин тарзи дўхт бо нафосату шукўҳи бадеии худ фарқ мекунад. Асосан дар рўи махмал ва шоҳӣ зардўзӣ мекунанд. Дар гузаштаи дур зардўзӣ дар рўи чарм, карбос ва пашм низ маъмул будааст.

Дар маъхазҳои адабию бадеӣ ва таърихӣ оид ба зардўзӣ  гуфтаҳо ва навиштаҷоти

Мусиқии аҳди сосониён дар шахсияти Борбад  барин устоди бузурги созу овоз яке аз саҳифаҳои дурахшони тамаддуни мардумони эронинасл аст. Баъзе муҳаққиқон муътақиди онанд, ки гўё сарчашмаи афкори илмии мусиқии шарқӣ, аз ҷумла форсиён аз юнони қадим аст. Маҳз бо сайъ, кўшиш ва санъати баланди иҷрокунандагии Борбад  дар мусиқии форсиён таҳаввулоти нотакрори ҳунарӣ ба миён омад ва беҳуда нест, ки дар таърих ин давра «асри тиллоии мусиқӣ»-и форсиён в умуман Шарқ сабт шудааст.

Кори шонасозӣ аз интихоби чӯб оғоз меёбад. Чўби аз ҳама мувофиқ барои шонатарошӣ чўби дарахти чормағз мебошад. Баъзан аз чўбҳои зардолу, нок ва тут низ шона месозанд. Чўби чормағзро бурида, тахтача месозанд ва онро дар офтобрўя мехушконанд. Тахтачаи хушкидаро бо тешаи калон хомтарош карда, сипас бо тешаи хурд пухтатарош менамоянд. Бо арраи махсус-сарбур ду тарафи тахтачаро баробар бурида, бо сўҳон теғаҳои ҷойи дандонаҳоро соида ҳамвор месозанд. Ба мавзеи дандонаҳои тахтача равғани рустанӣ молида, 2-3 соат

Салом, амну амонӣ, сулҳ, оштӣ, таҳният, осудахотирӣ ва дуруд ба якдигар фиристодани одамон. Салом калимаи арабӣ буда, як навъ дуо аст, ки одамон барои ҳамдигар мегўянд: дуруд расониданд ба якдигар, яъне саломату бегазанду тандурусту хайр, офият гуфтан аст. Салом яке аз муҳимтарин ва маъмултарин одоби муоширати тоҷикон аст. Ду нафар ё гурўҳи  одамон, ки бо ҳамдигар рўбарў мешаванд, пеш аз ҳама бо калимаи “салом” бо ҳам дигар муроҷиат менамоянд. Касе, ки “Асалому алайкум”яъне сулҳу амонӣ бар шумо

Бофтани сабад маҳорати махсусро тақозо менамояд. Маъмулан сабадро аз навдаи дарахтҳои гуногун мебофтанд, ки онро химча низ мегӯянд. Ҳунари сабадбофӣ қариб дар ҳама ҷо монанд аст. Вале ҳангоми бофтани сабад ҳар ҳунарманд барои хушсифат ва бозоргир шудани маҳсулоташ маҳорат нишон медиҳад. Сабадбоф навдаҳои борику дароз ва барои сабадбофӣ муносибро аз дарахти тут, бед сияҳбед, сафедор, анор, биҳӣ, олболу, най (қамиш), ирғай ва монанди инҳо бурида ҷамъ меоварад. Ин навдаҳоро барои осон шудани кор